شیوه های فرزند پروری؛ چرا سبک فرزند پروری مقتدرانه بهترین روش است؟

احتمالا به عنوان والدین تا به حال حداقل چند بار از سبک فرزند پروری مقتدرانه استفاده کرده‌اید. همانطور که می‌دانید برای تربیت کودک سبک های فرزند پروری مختلفی وجود دارد که بهتر است با توجه به روحیات خود و فرزندتان، یکی از این روش‌ها را انتخاب کنید.

برای انتخاب سبک فرزند پروری مقتدرانه یا هر روش دیگری، ارزیابی شما درباره این که خودتان از کدام دسته والدین هستید، اهمیت زیادی دارد. پس پیش از هر چیز با خودتان فکر کنید، ببینید خود شما روش فرزند پروی خود را چگونه توصیف می‌کنید؟ آیا یک پدر یا مادر سختگیر و کنترل‌کننده هستید، همیشه سعی کردید مهربان و مسئولیت‌پذیر باشید یا از آن دسته والدینی هستید که به قول معروف فرزند خود را لوس می‌کند و به ندرت تنبیه را در دستور کار خود قرار می‌دهید؟ یکی از این روش های فرزند پروری، فرزند پروری مقتدرانه است. برخی روانشناسان کودک معتقدند که این سبک فرزند پروری نسبت به بقیه شیوه ها ایده آل‌تر است.

شاید اسم سبک فرزند پروری مقتدرانه کمی ترسناک و خشن به نظر بیاید و شما را از انتخاب این روش منصرف کند. در این صورت شاید شما این شیوه را با شیوه فرزند پروری مستبدانه اشتباه گرفته باشید. اما واقعا فرزند پروری مقتدرانه چگونه است و چطور می‌توان را در زندگی و برای تربیت کودک خود اجرا کنید.

ابتدا با شیوه های فرزند پروری آشنا شویم

در دهه ۱۹۶۰، روانشناسی به نام «دایانا بامیرمند» مقاله نوآورانه‌ای براساس تحقیقات خود نوشت و در آن سه سبک فرزند پروری که مشاهده کرده بود را با جزئیات و به صورتی دقیق توصیف کرد. او در این تحقیق پی برده بود که به صورت کلی در تمام شیوه های فرزند پروری، سه نوع والدین مستبد، سهل‌گیر و مقتدر وجود دارند. حال بیایید با هم بررسی کنیم که در تحقیقات خانم بامیرمند هر سبک فرزندپروری چگونه توصیف شده است.

شیوه فرزند پروری مستبدانه

والدینی که برای تربیت کودک خود در این دسته فرزند پروری قرار می‌گیرند، همیشه خواستار اطاعت مطلق فرزندان خود، بدون هیچ اما و اگر هستند. والدینی که به روش فرزند پروری مستبدانه عمل می‌کنند، اعتقادی ندارند که آن‌ها باید قوانینی را که تعیین می‌کنند، ابتدا توضیح دهند. کودکت باید بداند که چرا چنین قانونی وضع شده و پیروی یا عدم پیروی از این قانون چه پیامدهایی برای او خواهد داشت.

در واقع والدین مستبد انتظار دارند که فرزندان بدون پرسیدن هیچ سوالی، فقط اطاعت کنند. این نوع والدین خواست خود را بر فرزندان‌ اعمال می‌کنند و بدون کمی ملایمت یا حمایت، آن‌ها را مورد تنبیه مقرار می‌دهند. فرزندان والدین مستبد، اغلب اعتماد به‌نفس پایین، افسردگی و ترس از موقعیت‌های جدید را از خود نشان می‌دهند. سعی کنید هرگز یک پدر یا مادر مستبد نباشید، تاثیری که این سبک فرزند پروری روی آینده فرزند شما می‌گذارد، بسیار مخرب است.

سبک فرزند پروری سهل گیرانه

والدینی که دردسته فرزند پروی سهل‌گیرانه قرار می‌گیرند، فرزندشان را تنبیه نمی‌کنند یا قوانینی را به آن‌ها تحمیل نمی‌کنند. آن‌ها نمی‌خواهند هیچ برخوردی با کودک خود داشته باشند، چون معتقدند بچه‌ها باید خودشان را کنترل کنند. این نوع والدین، صمیمی و احساسی به فرزندان‌شان پاسخ می‌دهند که خوب است اما آن‌ها تمایلی به تعیین مرز ندارند. همین امر موجب شده تا والدینی که از این سبک فرزند پروری استفاده می‌کنند، کنترلی روی رفتار بچه‌هایشان نداشته باشند. هر عقل سلیمی می‌داند که این اصلا اتفاق خوشایندی نیست. آن‌ها همیشه خواسته‌های بچه‌ها را بدون هیچ چون و چرا می‌پذیرند و بدرفتاری ‎آن‌ها که منجر به پیامدهای منفی برایشان می‌شود، نادیده می‌گیرند.

تحقیقات نشان داده کودکانی که زیر نظر والدین سهل گیر بزرگ می‌شوند، بدون فکر عمل می‌کنند، قوانین و محدودیت‌ها را نادیده می‌گیرند و زمانی‌که بزرگ‌تر می‌شوند تمایل زیادی به خشونت و مصرف مواد مخدر دارند. فرزندان والدین سهل گیر بیشتر از بقیه در معرض خطر افسردگی و اضطراب هستند (این منطقی است، چون زمانی‌که کودکان محدودیتی ندارند و احساس می‌کنند بر والدین خود کنترل دارند، این اتفاق می‌تواند برای آن‌ها ترسناک و استرس‌زا باشد. دقیقا به همین دلیل است که بچه‌ها به مرزبندی و پیروی از قوانین نیاز دارند).

شیوه فرزند پروری مقتدرانه

یکی از بهترین شیوه های فرزند پروری که بسیاری از روانشناسان روی آن تاکید دارند، شیوه فرزند پروری مقتدرانه است. در این روش، والدین نه خیلی صمیمی و نه خیلی سرد هستند. آن‌ها شبیه والدین مستبد رفتار می‌کنند (والدین قوانین و محدودیت‌هایی تعیین و آن‌ها را اجرا می‌کنند و اگر بچه‌ها به آن‌ها عمل نکنند، عواقب آن را به کودک گوشزد می‌کنند). اما والدین مقتدر از نظر احساسی پاسخگو و صمیمی هستند و با فرزندان خود ارتباط برقرار می‌کنند. این نوع والدین به بچه‌ها احترام می‌گذارند و به حرف‌هایشان گوش می‌دهند (و انتظار دارند که بچه‌ها هم همین کار را انجام دهند).

در شیوه فرزند پروری مقتدرانه، والدین کودک را تشویق می‌کنند که به صورت مستقل فکر کند، اما هرگز تسلیم بچه‌ها نمی‌شوند و انتظار دارند که کودک هم با آن‌ها همکاری کرده و همیشه رفتار خوبی از خود نشان دهد. وقتی بچه‌ها کار اشتباهی انجام می‌دهند، والدین مقتدر با هدف هدایت و آموزش به آن‌ها تنبیه‌شان خواهند کرد و آنچه را که از بچه‌ها انتظار دارند براساس موقعیت و نیازهای فردی کودک تغییر می‌دهند. از میان تمام شیوه های فرزند پروری تعیین شده، این روش فرزندپروری نشان داده که بهترین نتیجه را برای فرزندان به همراه خواهد داشت. فرزندی که به روش مقتدرانه تربیت شده، سلامت احساسی بهتر، مهارت‌های اجتماعی بالاتر و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و در عین حال دلبستگی بیشتری هم به والدین خود پیدا می‌کند. پس اگر هنوز در میان انتخاب یکی شیوه های فرزند پروری برای تربیت کودک خود تردید دارید، اندکی بیشتر درباره سبک فرزند پروری مقتدرانه تحقیق کنید، به نظر می‌رسد این بهتر انتخاب شما باشد.

سبک فرزندپروری بی اعتنا

تا به اینجا به سه مورد از شیوه های فرزند پروری اشاره کردیم که در تحقیقات خانم بامیرمند به آن‌ها اشاره شده بود. اما شیوه فرزند پروری چهارمی هم وجود دارد که توسط محققان النور مک‌کوبی و جان مارتین شناسایی شده و به فرزند پروری بی اعتنا معروف است. در این سبک، والدین ارتباط کمی با فرزندشان دارند، در زندگی آن‌ها دخالتی نمی‌کنند، صمیمت و پاسخگویی کمی نسبت به نیازهای عاطفی کودکان دارند و توجه کافی یا مناسبی در مورد تنبیه یا نظارت بر بچه‌ها ندارند.

فرزندپروری بی اعتنا بدترین عواقب را برای کودک به همراه دارد. کودکانی که از میان تمام شیوه های فرزند پروری با این سبک بزرگ می‌شوند، از نظر احساسی بیشتر انزوا طلب هستند، اضطراب دارند و ممکن است در معرض رفتارهای غلط، خطرناک و همچنین مصرف مواد مخدر قرار بگیرند.

مزایای سبک فرزند پروری مقتدرانه ؛ چرا این سبک کارآمد است؟

با بررسی تمام شیوه های فرزند پروری به نظر می‌رسد که سبک فرزند پروری مقتدرانه بهترین نتیجه را در بر خواهد داشت. کودکانی که با این روش تربیت شده‌اند در آینده زندگی سالم‌تری داشته‌اند و در مواجهه با مشکلات قوی‌تر ظاهر شده‌اند. برخی از مزایای این رویکرد تربیتی عبارتند از:

• آن‌ها بیشتر مسئولیت‌پذیر هستند، می‌توانند از خودشان مراقبت کنند و یاد بگیرند که به تنهایی تصمیمات درستی بگیرند.
•  برای بزرگسالان، افراد دیگر و قوانین احترام قائل هستند
• نگران یا مضطرب نیستند چه کسی مسئول است چون به کسی که برایشان تصمیم‌گیری می‌کند اطمینان دارند چون می‌دانند به فکر سلامت و خوشحالی‌شان هستند یعنی مادر و پدرشان
• آن‌ها همدل، مهربان و صمیمی هستند
• مشکلات کم‌تری با همسالان خود دارند، ارتباط خوبی با معلم‌ها برقرار می‌کنند و در مدرسه بسیار محبوب هستند
• دلبستگی و روابط خوبی با والدین خود دارند
• آن‌ها ممکن است نسبت به فشار همسالان، از خود مقاومت بیشتری نشان دهند

پس از خواندن شیوه های فرزند پروری و آشنایی با تمام سبک های تربیت کودک، فکر می‌کنید روش تربیتی شما در کدام دسته قرار می‌گیرد؟ شما هم موافقید که فرزند پروری مقتدرانه بهرین سبک فرزند پروری است؟